“The fact is that previously they were simply dunces and now they've suddenly become nihilists.”
Muallif: Ivan Turgenev
Tarjimon: Malik Rahmon
Qahramonlari: Y. Bazarov (nigilist), Arkadiy Kirsanov (Bazarovning
shogirdi, do’sti ham), Nikolay va Pavel Kirsanovlar (aka-uka, kambag’allashayotgan
va o’zgarishlarga urinayotgan dvoryanlar), Fenichka, Anna va Katya Sergeyevnalar,
Vasiliy Ivanovich va Arina Vlasyevna (Bazarovning ota-onasi), Sitnikov
(nigilist bo’lishga urinadi), Shukshina (Sitnikovning do’sti, ma’rifatli va ilg’or
bo’lishga urinadigan, aslida betayin ayol) va boshqa 2-darajali obrazlar:
xizmatkor, malay, oqsoch-u oshpaz, qarindosh va qo’shnilar kabi.
Voqealar joyi: Muallif Rossiyaning birorta gubernasini tanlagan deb
aytolmayman, joy nomi “*** gubernasi” deb nomlangan. Bu
bilan butun Rossiyadagi ahvol shunday demoqchi, deb xulosa qilish mumkin.
Marino, Fedot, Nikolskiy kabi qishloq nomlari keltiriladi, ammo bular juda
umumiy tanlangan va o’z-o’zidan to’qima ekanligi ko’rinib turibdi.
Voqealar rivoji
xususida batafsil to’xtalib o’tirmayman, roman dramatik lahzalarga boy, fojia
ham mavjud.
Asarga shaxsiy munosabatim va taassurotlarim
Roman XIX asr o’rtalaridagi
rus hayotining chizgilari bo’lib, ota va bolalar munosabati, hurmat va izzat
haqidagi yaxshigina ibratdir! Shu o’rinda, yozuvchi rus jamiyatidagi
taraqqiyotga bo’lgan urinishlar natijasi – dekabristlar harakati, so’ng nigilizm
kabilarning ketma-ketligiga yuksakdan qarab, ularning ikkisi ham tanazzulga
uchraganiga baho beradi. Jumladan, Bazarovning o’lishi nigilizmning “o’limi”dan
ham belgi beradi.
Arkadiyning
Katya bilan munosabati meni rosa qiziqtirdi, ruhlantirdi.
Nigilizm menga
butkul yot ekanligini his qildim. Muhimi, asar ishonchli chiqqan va men uni ma’qul
deb topdim.
O’qilgan vaqti va joyi: Toshkent, 2015-yilning 20–30-noyabrlari.
